Szkocja to niezwykle piękna kraina wchodząca w skład Wielkiej Brytanii. Szkocja informacje praktyczne to wpis, który przyda się każdemu kto wybiera się do krainy whisky, owiec i haggisa. Przed przyjazdem do Szkocji warto bowiem zapoznać się z kilkoma szczegółami dotyczącymi tego kraju. Z jednej strony, aby nic Was nie zaskoczyło, z drugiej natomiast, abyście nie popełnili jakiejś gafy w stosunku do mieszkających tu Szkotów. Z wpisu dowiecie się, kiedy najlepiej przyjechać do Szkocji, jak poruszać się w ruchu lewostronnym, na co uważać, jakie są ceny w Szkocji, co tu jeść i pić oraz wiele innych istotnych przydatnych wskazówek.

Szkocja informacje praktyczne – co wiedzieć przed przyjazdem do Szkocji

Szkocja jest częścią Wielkiej Brytanii, posiada jednak dużą autonomię i dąży do uzyskania całkowitej niepodległości. Szkocji pod żadnym pozorem nie należy mylić z Anglią, a Szkotów nazywać Anglikami. Jest to bardzo źle widziane, a Szkoci bardzo tego nie lubią, równie mocno jak nie lubią się z Anglikami. Większość Szkotów niezwykle ceni sobie swoją odrębność i silnie odcina się od sąsiadów z południa.

Szkocja po Brexicie – Szkocja informacje praktyczne

Paszport

Wielka Brytania (w tym Szkocja) opuściła Unię Europejską 31 stycznia 2020. Dlatego też od 01 października 2021 wjazd na Wyspy Brytyjskie, a tym samym do Szkocji, możliwy jest tylko z ważnym paszportem! Do Szkocji nie można wjechać na dowód, dlatego jeżeli planujecie wyjazd na Wyspy, sprawdźcie czy macie ważny paszport.

ETA – Electronic Travel Authorisation

Od 2 kwietnia 2025 do wjazdu do Wielkiej Brytanii, w tym Szkocji, konieczne będzie posiadanie ETA. Jest to rodzaj wizy podpięty do paszportu, która umożliwia przekroczenie granicy brytyjskiej. O ten dokument można aplikowaćonline na stronie www. gov.uk lub poprzez aplikację UK ETA. Koszt wizy to 10 GBP od osoby, wymagana jest dla każdej podróżującej osoby, również dzieci. Elektroniczna Autoryzacja Podróży ważna jest 2 lata i uprawnia do nieograniczonej liczby podróży (nie dłuższych niż 6 miesięcy) w tym okresie.

Roaming

Zgodnie z umowami między operatorami sieci komórkowych, opłaty za połączenia w roamingu są takie same jak lokalne w ramach UE. Szczegóły związane z opłatami sprawdźcie jednak na stronie swojego operatora.

Ubezpieczenie zdrowotne

W razie gdybyście potrzebowali pomocy medycznej, to w Szkocji akceptowana jest Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ). Przed wyjazdem warto jednak zakupić dodatkowe ubezpieczenie zdrowotne dla podróżnych, o ile nie macie go w innym pakiecie ubezpieczeniowym.

W razie gdybyście potrzebowali jakichś lekarstw, to podstawowe medykamenty np. na przeziębienie, rozwolnienie, kaszel itp. można kupić w każdym markecie. Po podstawowe konsultacje możecie także wstąpić do apteki. Pamiętajcie jednak, że w Szkocji nie ma aptek całodobowych. W razie nagłej potrzeby możecie zadzwonić pod numer 111 (z lokalnego telefonu), gdzie możecie uzyskać pomoc lub skierowanie do odpowiedniej placówki. Ostatecznie, w nagłych wypadkach, możecie udać się na ostry dyżur do szpitala (A&E).

Co i ile można przewieźć przez granicę

W związku z opuszczeniem przez Wielką Brytanię struktur europejskich, zmieniły się także zasady dotyczące ilości wwożonych i wywożonych produktów objętych akcyzą. Do Szkocji możecie wwieźć 200 sztuk papierosów lub 250g tytoniu i do 4 litrów alkoholu o mocy powyżej 22%.

Wracając ze Szkocji do Polski możecie natomiast wywieźć jedynie 1 litr alkoholu powyżej 22%! Towary na użytek własny do wartości 430 euro. Ponadto do Polski nie można przywozić mięsa i mleka oraz produktów je zawierających.

Planuj z wyprzedzeniem – Szkocja informacje praktyczne

Dla zaprawionych podróżników, którzy lubią mieć wszystko zaplanowane w najdrobniejszych szczegółach, nie będzie to z pewnością nic odkrywczego, chciałabym jednak podkreślić – planujcie, rezerwujcie, bookujcie wszystko czego potrzebujecie z dużym wyprzedzeniem, aby później nie było rozczarowań. Szkocja to mały kraj, a turystów z roku na rok jest więcej. Dlatego też, jeżeli będziecie zwlekać z rezerwacjami może się okazać, że nie będzie dostępnych noclegów, samochodów czy miejsc na promie.

Język angielski czy szkocki – jak porozumieć się w Szkocji

W Szkocji mówi się po angielsku, ale tutejszy akcent jest inny od tego na południu kraju, a już na pewno inny od tego którego uczyliście się w szkole czy na kursach angielskiego. Przez to może on wydawać się mocno niezrozumiały i stwarzać problemy w komunikacji. Co więcej Szkoci używają lokalnego słownictwa, którego nie znajdziecie w słowniku angielsko – polskim 😉 W razie problemów z komunikacją możecie poprosić o powtórzenie lub o pomoc. W Szkocji z pewnością traficie na wielu rodaków.

Kiedy przyjechać do Szkocji? Szkocja informacje praktyczne

Wizytę w Szkocji z pewnością będziecie planować pod względem pogody, ta jest jednak trudna do przewidzenia. Najlepszymi okresem na odwiedzenie Szkocji jest wiosna (maj – czerwiec) oraz jesień (wrzesień, początek października). Latem oczywiście dni są najdłuższe i najcieplejsze, jednak w związku z trwającymi wakacjami wszędzie jest dość tłoczno. Ponadto zjeżdżają się tu turyści z całego świata. W Edynburgu trwa festiwal, co sprawia, że miasto jest niesamowicie zatłoczone, ceny na noclegi są kosmiczne, do restauracji trzeba stać w kolejce, a w pubach nie ma miejsca. Dlatego raczej odradzam lato jako porę na wizytę w Szkocji. Szkocja ma oczywiście swój urok także zimą, należy jednak pamiętać, że wtedy dni są bardzo krótkie, a pogoda jeszcze bardziej nieprzewidywalna.

Pogoda

Pogoda – to oczywiście temat rzeka… Wybierając się do Szkocji musicie być przygotowani na każdą pogodę. Może być przepięknie i słonecznie, ale równie dobrze może wiać i padać, bez względu na porę roku. Warto sprawdzać prognozy pogody, ale nie należy im zbytnio ufać. Pakując się na wakacje do Szkocji trzeba zabrać z sobą coś ciepłego, nieprzemakalnego i chroniącego od wiatru, ale także okulary przeciwsłoneczne i krem z filtrem UV!

Szkocja na co uważać – Szkocja informacje praktyczne

W Szkocji nie ma niebezpiecznych zwierząt, jest jednak kilka stworzeń na które trzeba uważać, ponieważ mogą one mocno uprzykrzyć wyjazd.

Midges – krwiożercze meszki

Wybierając się do Szkocji trzeba być przygotowanym na atak midges – maleńkich muszek, które potwornie gryzą. Te małe muszki mogą doszczętnie zrujnować wyjazd. Warto zaopatrzyć się w repelent przeciwko tym owadom oraz coś na ukąszenia, polecam także tabletki odczulające. Przed meszkami można chronić się odpowiednio się ubierając, czyli długie nogawki i rękawy, cienkie rękawiczki, bardzo przydatne są także siatki na głowę. Meszki grasują przede wszystkim na zachodnim wybrzeżu Szkocji, głównie latem, możecie sprawdzić prognozę meszkową na stronie Smidge.

Mewy

Mewy to istne szkockie potwory! Są ogromne i bardzo łakome. Trzeba na nie na prawdę uważać, szczególnie gdy coś jecie. Taka mewa potrafi bez problemu wyrwać z rąk kanapkę czy burgera, lub „poczęstować” się rybą z frytkami z pudełka. Dlatego też jeżeli jecie na powietrzu, to rozglądajcie się czy w pobliżu nie grasują wielkie mewy i uważajcie na nie!

Owce, krowy i inne zwierzęta na drogach

Na wielu drogach, szczególne na północy Szkocji, możecie spotkać się z owcami lub krowami leniwie spacerującymi asfaltem. Na tych drogach należy zachować szczególną ostrożność, jechać powoli i być czujnym. Może się również zdarzyć, że na drogę wtargnie jakieś dzikie zwierzę np. jeleń lub sarna.

Waluta i ceny – Szkocja informacje praktyczne

W Szkocji obowiązującą walutą jest funt szterling – funt brytyjski, jednakże w Szkocji występują banknoty emitowane przez kilka szkockich banków. Dlatego nie zdziwcie się jeżeli natkniecie się na różne banknoty tego samego nominału. Szkockie pieniądze są akceptowane w innych częściach Wielkiej Brytanii, ale ostatecznie zależy to od sprzedawcy czy taki pieniądz przyjmie. Jeżeli zostaną Wam szkockie banknoty pod koniec wizyty na Wyspach, to radzę wymienić je na funty angielskie, ponieważ szkockie trudno jest wymienić w polskich kantorach.

Obecnie jednak może się okazać, że nawet nie zobaczycie szkockich banknotów, ponieważ prawie wszędzie można płacić kartą. W wielu miejscach obowiązują płatności jedynie za pomocą karty. Nawet w autobusach nie trzeba już mieć równo odliczonych drobnych na zakup biletu, ponieważ płaci się tam zbliżeniowo. Polecam na ten i inne wyjazdy za granicę założyć sobie konto w banku typu Revolut (wielowalutowa karta bez opłat).

Ceny – Szkocja informacje praktyczne

Ceny w Szkocji są nieco wyższe niż w Polsce, choć może się okazać, że niektóre produkty (szczególnie spożywcze) będą tańsze. Zakupy warto robić w sklepach dyskontowych typu Aldi, Lidl lub w dużych marketach (Asda, Tesco). W mniejszych miejscowościach, szczególnie na północy Szkocji, niestety nie znajdziecie tych sklepów. Tam występują jedynie niewielkie sklepy typu Spar lub Co-op, gdzie niestety ceny są wyższe.

Sklepy

Sklepy otwarte są 7 dni w tygodniu, zazwyczaj od 8 do 22. Niektóre supermarkety w dużych miastach otwarte są 24h (np. ASDA). Jeżeli nie możecie żyć bez polskich produktów, to w każdym z większych marketów znajdują się półki z polskim jedzeniem. Ponadto w wielu miastach istnieją polskie sklepy z szerokim asortymentem. Polecam jednak popróbować szkockiego jedzenia. Co może Was zaskoczyć w sklepach, to przede wszystkim ogromna ilość gotowego jedzenia. Z drugiej strony jest to dobra opcja dla osób planujących budżetowy wyjazd do Szkocji. W marketach możecie kupić niezbyt drogie, jedzenie gotowe do podgrzania. Warto szukać przecen i promocji lub opcji „Meal Deal” – zestaw: kanapka, przekąska i napój w niższej cenie (obecnie około £5). Inną rzeczą, która może Was zaskoczyć jest o wiele mniejszy asortyment niż w Polsce.

Co jeść i pić w Szkocji? Szkocja informacje praktyczne

Jedzenie

Wspomniałam o sklepach, polskim i gotowym jedzeniu z marketów, jednak będąc na wakacjach warto spróbować lokalnych wyrobów. Koniecznie spróbujcie szkockich alkoholi – whisky i craftowego piwa z mikrobrowarów. Z napoi bezalkoholowych polecam Irn Bru, który w Szkocji ma większą sprzedaż niż Coca-Cola. Trzeba także spróbować haggisa – szkockiego dania narodowego. Ponieważ Szkocja to kraj wyspiarski polecam również ryby i wszelkiego rodzaju owoce morza – małże, przegrzebki, langusty i homary! Warto także spróbować hamburgera lub steka ze szkockiej wołowiny typu Aberdeen Angus. Jedzenie w restauracjach nie należy jednak do tanich. Warto odwiedzić pub, ponieważ w większości z nich serwowane jest smaczne, szkockie jedzenie, a ceny są nieco niższe, za główne danie zapłacicie około £15. Jeżeli chcecie zjeść coś jeszcze taniej, to pozostają lokale z jedzeniem na wynos (tzw. take-away) poniżej £10.

Alkohol – nocna prohibicja i minimalna cena za jednostkę alkoholu

Jeżeli macie w planach wieczorną imprezę, to warto zawczasu zaopatrzyć się w odpowiednią ilość alkoholu. Dlaczego? Ponieważ w Szkocji obowiązuje zakaz sprzedaży alkoholu pomiędzy 22 a 10 rano. Wyjątek stanowią oczywiście lokale (puby, kluby i restauracje), choć te również nie są otwarte zbyt długo (puby zazwyczaj do północy – 1, kluby do 3, restauracje do 22). Alkoholu nie kupicie także na stacjach benzynowych!

Zdziwić mogą Was też ceny alkoholu. Może nie jest on aż tak drogi jak w krajach skandynawskich, ale o wiele droższy niż w Anglii. A to dlatego, że w Szkocji obowiązuje minimalna cena za jednostkę alkoholu (50p za jednostkę), dlatego też litrowa butelka 40% alkoholu kosztuje co najmniej £20. Cena piwa w pubie to koszt około £3-6.

Whisky – woda życia

Skoro jesteśmy już przy alkoholu, to warto powiedzieć kilka słów o szkockiej WHISKY (bez „e”). W Szkocji na whisky nie mówi się „Scotch” czy szkocka, tu występuje whisky single malt. Co więcej jest to alkohol niezwykle ceniony i nie tani. W Szkocji, nigdy, ale to nigdy nie pije się szkockiej whisky z colą, ani nawet z lodem! Czasami do szklaneczki z whisky dodaje się kilka kropli wody, aby rozwinął się bukiet tego napitku. Polecam odwiedzić jedną ze szkockich destylarni whisky, lub Scotch Whisky Experience w Edynburgu, aby dowiedzieć się więcej o tym szlachetnym trunku.

Woda – czy w Szkocji można pić wodę z kranu?

Tak, w Szkocji spokojnie można pić wodę z kranu. Woda jest dobrej jakości i nie ma potrzeby kupowania wody butelkowanej. W Edynburgu ustawionych jest kilka fontann z wodą z których możecie napełnić bidony. Na lotnisku, po odprawie osobistej, tuż za sklepem bezcłowym, po lewej stronie, znajdują się fontanny z wodą pitną. Dlatego też warto mieć własną butelkę którą można napełnić na podróż, aby nie kupować wody w butelce na lotnisku (£2 za 500ml).

Ruch lewostronny – Szkocja informacje praktyczne

W Szkocji panuje ruch lewostronny! Warto o tym pamiętać, nie tylko jeżeli macie w planach wypożyczenie samochodu, ale także poruszając się po mieście i przechodząc przez ulicę. Chcąc przejść przez jezdnię trzeba najpierw spojrzeć w PRAWO, a następnie w lewo!

Jeżeli nie czujecie się na siłach, aby prowadzić samochód z kierownicą po prawej stronie, to warto wziąć pod uwagę transport publiczny lub zorganizowane wycieczki. Komunikacja autobusowa i kolejowa jest w Szkocji dobrze rozwinięta i w wiele miejsc można dojechać właśnie w ten sposób. Lokalne biura podróży oferują również cały wachlarz wycieczek w najciekawsze zakątki kraju. Polecam skorzystać z takiej opcji, jeśli wynajem auta nie jest dla Was.

Szkockie drogi – jak jeździć w ruchu lewostronnym

Skoro mowa o ruchu samochodowym w Szkocji warto także wspomnieć o szkockich drogach. Szkocja to nieduży kraj, jednak drogi są tu specyficzne. Wiele z nich jest wąskich i krętych, w związku z czym nie można jeździć nimi zbyt szybko. Co więcej, szkockie drogi są niezwykle malownicze i po prostu nie da się nimi przemknąć (nawet z autostrad są ładne widoki 🙂 ). Dlatego też, planując wycieczkę po Szkocji, nie bądźcie w swych planach zbyt ambitni. Nie planujcie długich tras, ponieważ może się okazać, że albo nie zdążycie ich przejechać, albo nie zobaczycie wielu ciekawych miejsc. Moim zdaniem warto przejechać mniej, a wolniej, w spokojnym tempie, delektując się widokami.

Pozostając jeszcze w temacie drogowym trzeba również pamiętać o tym, że oznaczenia – ograniczenia prędkości i odległości na drogowskazach podawane są milach (1 mila = 1,6 km)!

Na szkockich drogach obowiązują następujące ograniczenia prędkości:

• teren zabudowany 30 mph
• w centrach miast i miasteczek, na drogach osiedlowych i w okolicach szkół spotkacie się z ograniczeniem do 20 mph
• teren niezabudowany – 60 mph
• drogi dwupasmowe i autostrady – 70 mph

I na koniec jeszcze słowo o stacjach benzynowych – ponownie, nie ma ich tu tak wiele jak w Polsce. Co więcej nie ma stacji całodobowych (o ile nie traficie na stację samoobsługową). Wato sprawdzać stan baku i dotankować, gdy zobaczycie stację, aby nie utknąć gdzieś na szkockim odludziu.

Mnóstwo szczegółowych informacji o tym jak jeździć samochodem po Szkocji

znajdziecie w osobnym wpisie!

Gniazdka

W Wielkiej Brytanii, a co za tym idzie w Szkocji, używa się gniazdek typu G, dlatego też, aby podłączyć do nich sprzęty z polską wtyczką, należy użyć odpowiedniej przejściówki.

Ponadto, ze względów bezpieczeństwa, gniazdek elektrycznych nie znajdziecie w łazience. Z tego też względu pralki znajdują się zazwyczaj w kuchni. W łazience, a czasami także w kuchni, możecie natomiast natknąć się na dwa krany, jeden z ciepłą, a drugi z zimną wodą.

Mam nadzieję, że dla wszystkich planujących wycieczkę do Szkocji ten wpis był pomocny. Jeżeli jest coś co Was nurtuje, macie jakieś pytania dotyczące Szkocji to piszcie śmiało!