Dundee, co warto zobaczyć? Okazuje się, że całkiem sporo! Dundee to idealne miasto na weekendowy city break! Jest tu do odwiedzenia kilka muzeów i galerii, warto też przejść się brzegiem rzeki Tay, aby poznać portową przeszłość miasta. Można też pójść na relaksujący spacer do jednego z licznych parków lub wspiąć się na wzgórze górujące nad miastem.

Niegdyś Dundee było jednym z najważniejszych portów w Wielkiej Brytanii. Prowadzono tu ożywiony handel, parano się wielorybnictwem, przetwórstwem juty oraz budową statków. Obecnie Dundee określane jest mianem miasta designu, kultury i odkryć. Za dokonania jakie miały tu miejsce, liczne odkrycia, projekty i wynalazki Dundee uzyskało status miasta designu UNESCO, jako jedyne w Wielkiej Brytanii.

Dundee – co warto zobaczyć?

Dundee jest 4 co do wielkości miastem w Szkocji, liczy sobie niecałe 150 000 mieszkańców. Jest to małe, kompaktowe miasto, idealne do zwiedzania na pieszo. Najstarsza, zabytkowa część miasta, to dosłownie kilka ulic położonych w bliskim sąsiedztwie. Dlatego też nie jest tu konieczne poszukiwanie połączeń autobusowych, czy taksówek, aby dostać się z jednej atrakcji do drugiej. Wszystkie główne atrakcje Dundee można zwiedzić przez weekend przemieszczając się pieszo.

• Krótka historia Dundee
• Dundee co warto zobaczyć
  • V&A Museum of Design
  • RSS Discovery
  • HM Frigate Unicorn
  • Verdant Works
  • McManus Gallery
  • The Howff
  • Dundee Law
  • Waterfront
• Inne Atrakcje Dundee, które warto zobaczyć
  • Rzeźby i sztuka publiczna
    • Lemmingi
    • Desperate Dan
    • Pingwiny
    • Niedźwiedź polarny
    • Smok
    • Murale
  • Dawne zabudowania fabryczne
  • Cox’s Stack
  • Miller’s Observatory i Balgay Park
  • Faces Land
  • Wishart Arch
  • Tramwaje
  • She Toon
• Mapa atrakcji Dundee

Krótka historia Dundee

Nazwa Dundee pochodzi od słów Dun – fort i Dee – rzeka Tay, jednym słowem nazwa miasta oznacza fort nad rzeką Tay. Wynika z tego, że niegdyś musiał znajdować się tu jakiegoś rodzaju gród obronny, do dziś nie pozostało jednak po nim śladu.

Dundee było małym portem do 1190 roku, kiedy to otrzymało status miasta królewskiego (Royal Burgh), dzięki czemu mogły odbywać się tu targi, miasto mogło prowadzić handel i pobierać podatki. Wszystko to w znaczny sposób przyczyniło się do rozwoju osady. Miasto prowadziło ożywiony handel krajowy i zagraniczny. Na tutejszym targu można było kupić takie egzotyczne towary jak francuskie wino, hiszpańskie owoce czy tkaniny z różnych krajów Europy. Po te produkty do Dundee przybywali kupcy z całej Szkocji. Niezwykle szybki rozwój miasta nastąpił w okresie rewolucji przemysłowej.

W XIX wieku Dundee stało się najważniejszym ośrodkiem przetwórstwa juty na świecie. Rozwinął się tu wówczas także przemysł wielorybniczy i stoczniowy. W szczytowym okresie rozkwitu stocznie w Dundee wodowały 200 statków rocznie, a w śród nich słynny RRS Discovery, czyli brytyjski statek badawczy, który można dziś zwiedzić właśnie tu, gdzie powstał. Po II wojnie światowej nastąpił upadek przemysłu, co pociągnęło za sobą ogromny wzrost bezrobocia. W późniejszych latach w mieście zaczęły powstawać nowoczesne zakłady przemysłowe i technologiczne takie jak Timex i NCR. Dziś Dundee jest ważnym ośrodkiem uniwersyteckim i badawczym.

Dundee co warto zobaczyć

V&A Museum of Design 

Najnowsza atrakcja Dundee, otwarta w 2018 roku to Muzeum designu V&A. Jest to pierwsze muzeum designu poza Londynem i pierwsze w Szkocji. Niezwykły budynek zaprojektowany przez japońskiego architekta Kengo Kuma przypomina swym kształtem łódź dryfującą po wodzie. Wewnątrz można zobaczyć eksponaty z londyńskiego V&A, ale muzeum to poświęcone jest przede wszystkim szkockiemu designowi.

Wstęp bezpłatny na wystawy stałe.

Wystawy specjalne (czasowe) płatne. 

RRS Discovery – Discovery Point

Pierwszy brytyjski statek badawczy zwodowany w 1901r. w Dundee, przeznaczony do wypraw arktycznych. W muzeum można zapoznać się z historią okrętu, jego budową i przygotowaniami statku na długi okres pobytu w ekstremalnych warunkach. Zebrano tu także sporą kolekcję przedmiotów związanych z wyprawami polarnymi i życiem jakie wiedli pierwsi badacze na Antarktydzie. Największą atrakcją jest jednak zwiedzanie samego statku, przejście się po pokładzie i zaglądanie do kajut marynarzy, naukowców i kapitana. 

Wstęp płatny – £17, warto kupić bilet łączony z Verdant Works – £19. Bilet jest ważny na kilkukrotne wejścia do tych atrakcji przez rok od momentu zakupu. 

Za dodatkową opłatą £5 możliwe jest wejście do kopuły Discovery Point. Jest to ciekawy dodatek do wizyty w Discovery Point. Krótki film animowany rzutowany na ściany wieży pokazuje jak wyglądało Dundee na początku XX wieku, a dokładnie w 1901 roku, kiedy to RRS Discovery został zwodowany. Następnie podnoszą się rolety i ukazuje się obecna panorama miasta. Zdecydowanie polecam to miejsce!

HM Frigate Unicorn – Dundee co warto zobaczyć

Najstarszy, brytyjski okręt wojenny. Zwodowany w 1824 roku jest obecnie 1 z 6 najstarszych tego typu okrętów na świecie i jedynym w Szkocji. Jest najlepiej zachowanym i w pełni oryginalnym statkiem z tego okresu. Fregata wyposażona była w 46 dział, jednak nigdy z nich nie skorzystano, ponieważ okręt nigdy nie wziął udziału w czynnej bitwie. Początkowo stacjonował na Tamizie, po czym w 1873 przypłynął do Dundee, gdzie służył jako statek treningowy dla rezerwy marynarki wojennej. Do wybudowania tego okrętu zużyto około 1000 dębów, a służyło na nim 300 osób załogi. Zdecydowanie warto odwiedzić ten niezwykły okręt i zobaczyć jakich warunkach żyli marynarze w XIX wieku.

Wstęp płatny £7,80

Verdant Works

Dundee było niegdyś największym ośrodkiem przetwórstwa juty na świecie. Jutę przywożono do Dundee statkami z Indii, gdzie była uprawiana. Następnie przetwarzano ją w jednym z takich zakładów jak Verdant Works. Obecnie w oryginalnych, odrestaurowanych zabudowaniach dawnej przędzalni można zapoznać się z całym procesem produkcyjnym. Zebrane zostały tutaj maszyny służące do kolejnych etapów przetwarzania tego surowca. W muzeum dużą uwagę poświęcono także realiom życia robotników z tego okresu. Muzeum jest rewelacyjne i mnie bardzo się podobało, uważam że jest to miejsce, które koniecznie trzeba odwiedzić podczas wizyty w Dundee.

Wstęp płatny – £17, warto kupić bilet łączony z Discovery Point £19. Bilet ważny jest na kilkukrotne wejścia do tych atrakcji przez rok od momentu zakupu. 

McManus Gallery 

Budynek powstał jako pomnik na cześć księcia Alberta, ukochanego męża królowej Wiktorii. W tamtym czasie był to największy pomnik Alberta poza Londynem. Pierwotnie służył jako czytelnia – Albert Institute. Pod koniec XIX wieku budynek rozbudowano i przeznaczono go na muzeum i galerię, które to funkcje pełni do dziś. W galerii można obejrzeć wystawę malarstwa artystów zagranicznych jak i szkockich. W części muzealnej można zapoznać się z wieloma aspektami historii miasta.

Wstęp bezpłatny

The Howff

Pierwotnie znajdował się tutaj ogród klasztoru franciszkanów. Zakon został jednakże zniszczony w czasie reformacji. W 1564 Mary Queen of Scots przekazała ten teren miastu z przeznaczeniem na cmentarz. Pochowanych jest na nim około 80 000 osób. Pochówków zaprzestano w 1860r.

Cmentarz upodobali sobie przedstawiciele cechów rzemieślniczych i to tu spotykali się, aby omawiać ważne spawy. Stąd też wywodzi się jego nazwa – The Howff, czyli miejsce spotkań. W 1581 przedstawiciele cechów rzemieślniczych podpisali tutaj porozumienie jednoczące Dziewięć Cechów, które miało promować uczciwy handel w mieście. The Howff stanowi popularne miejsce spotkań mieszkańców Dundee do dziś.

Wstęp bezpłatny

Dundee Law

Law to określenie wyniosłego wzgórza w nizinnej części Szkocji, zazwyczaj jest to wzgórze pochodzenia wulkanicznego. Dundee Law ma 174 m.n.p.m. i rozpościerają się z niego wspaniałe widoki na całe miasto i okolicę. Na szczycie znajduje się pomnik upamiętniających mieszkańców Dundee, którzy polegli w I i II w.ś. Można wejść tu na pieszo, spacer jest dość intensywny, stromymi alejkami i po licznych schodach. Ale uwaga – dobra wiadomość dla leniuszków – na szczyt The Law można także wjechać samochodem! Na szczycie znajduje się niewielki parking na kilka samochodów.

Wstęp bezpłatny

Waterfront – Dundee co warto zobaczyć

Od kilkunastu już lat trwają prace nad rewitalizacją nabrzeża w Dundee i niejakiego przywrócenia tych terenów miastu. Dawne tereny portowe, doki, a następnie budowa mostu drogowego oraz arterii komunikacyjnych odcięły tę część miasta od jego centrum. Wszystko to przyczyniło się do upadku i zniszczenia tej dzielnicy. Wzdłuż wybrzeża znajduje się promenada uświetniona wieloma pamiątkami związanymi z przeszłością miasta. W dawnych dokach zacumowane są dwa niezwykłe statki RRS Discovery i HMF Unicorn, natomiast zwieńczeniem całego projektu rewitalizacji jest niezwykła bryła V&A Design Museum. 

Inne atrakcje Dundee, które warto zobaczyć

Rzeźby i sztuka publiczna – postacie z komiksów, gier komputerowych i legend

•  Lemmingi – rzeźbę legendarnych postaci z kultowej gry The Lemmings możecie zobaczyć w jednym z parków w Dundee. Gra wydana w 1991 przez firmę DMA Design mieszczącą się w Dundee zrobiła ogromną furorę.  
•  Desperate Dan – to postać ze znanego komiksu wydawanego w Dundee w latach 1937 – 2012,
•  Pingwiny – na rzeźby pingwinów możecie natknąć się w kilku miejscach w Dundee, gdyż zwierzęta te są nieoficjalną maskotką miasta. Ma to oczywiście związek z wyprawami arktycznymi statku badawczego RRS Discovery.
• Niedźwiedź polarny – kolejna ciekawa rzeźba przedstawia niedźwiedzia polarnego goniącego jednego z przechodniów. Upamiętnia ona wydarzenie, które faktycznie miało miejsce w Dundee, gdy niedźwiedź polarny wymknął się z niewoli i przez kilka godzin grasował po ulicach miasta siejąc panikę. 
• Smok – legenda głosi, iż w okolicy Dundee grasował niegdyś potwór, który zabił 9 panien – pięknych córek lokalnego rolnika. Gdy ludzie się o tym dowiedzieli, postanowili zabić smoka, a ostatecznie dokonał tego nijaki Martin – młody mężczyzna, który kochał się w najstarszej córce farmera. Do dziś miejsce w którym bestia została zabita upamiętnia stojący kamieni – Martin’s Stone w pobliżu Bridgefoot. Jest to piktyjski kamień datowany na okres IV-VIII wiek na którym wyryte są różne symbole, w tym smok. Dla upamiętnienia tej legendy w 1994 roku w centrum Dundee postawiono rzeźbę smoka. 
• Murale – na terenie miasta możecie zobaczyć wiele murali, szczególnie ciekawe są te związane z bohaterami lokalnych komiksów. 

W mieście znajdziecie też wiele innych rzeźb i elementów sztuki publicznej, rozglądajcie się pilnie, i spróbujcie wypatrzeć jak najwięcej nich. 

Dawne zabudowania fabryczne

W Dundee zachowało się wiele zabudowań pofabrycznych. Zostały one zrewitalizowane i przekształcone w domy mieszkalne lub hotele. Warto przespacerować się po mieście, aby zobaczyć te budynki i jak wielkie były to niegdyś zakłady przemysłowe. Historia i obecny wygląd Dundee bardzo przypomina mi Łódź – moje rodzinne miasto, może dlatego mam taki sentyment do tego szkockiego miasta.

Cox’s Stack

Inną pozostałością z przemysłowej historii Dundee jest niezwykle oryginalny komin – pozostałość po największych zakładach przetwarzających jutę na świecie. Przedsiębiorstwo rodziny Cox – Camperdown Works znajdowało się w Lochee, obecnej dzielnicy Dundee. Zakłady te zajmowały powierzchnię 30 hektarów, posiadały własną bocznicę kolejową, straż pożarną, stajnie, odlewnie oraz szkołę. Zakład zatrudniał około 5000 osób. Jednym z elementów tej fabryki, który przetrwał do dziś, jest wysoki na 86 metrów komin z cegły wybudowany w stylu włoskiej dzwonnicy. Komin odprowadzał spaliny z 57 pieców działających na terenie fabryki. Komi był tak wysoki, aby odprowadzać spaliny wysoko w powietrze i aby było ono stosunkowo czyste i nie zanieczyszczone przy powierzchni ziemi. 

Miller’s Observatory i Balgay Park

Balgay Park to jeden z licznych parków w Dundee. Jego centralną część zajmuje wzgórze na którym mieści się jedyne w Wielkiej Brytanii obserwatorium astronomiczne zbudowane z myślą o publiczności. Obserwatorium ufundował jednego z miejscowych fabrykantów – John Mills, który był zapalonym astronomem i chciał zachęcić ludzi do poznawania wszechświata. 

Na terenie Balgay Park znajduje się również XIX wieczna, żeliwna kładka dla pieszych przerzucona nad głębokim jarem. Kładkę wybudowano, aby ułatwić spacerowiczom przemieszczanie się pomiędzy dwoma wzgórzami – na jednym z nich znajduje się park, a na drugim cmentarz. Mówi się także, że na tym mostku wielokrotnie widziano ducha białej damy. 

Faces Land

Zwykła kamienica mieszkalna z II połowy XIX wieku, jakich wiele w Dundee, wyróżnia się jednak niesamowitym zdobieniem elewacji. Wokół każdego okna znajdują się rzeźbione głowy różnych postaci (ludzkich i zwierzęcych). 

Jeżeli chcecie poznać więcej ciekawych faktów o mieście 3 „J”,

to zapraszam do wpisu Ciekawostki o Dundee

Wishart Arch

W średniowieczu Dundee, podobnie jak Edynburg, otoczone było murami miejskimi. Jedyny zachowany fragment tych murów znajduje się na Cowgate. Była to wschodnia brama miasta, a przetrwała jedynie dlatego iż w 1548 z jej szczytu George Wishart – protestancki reformator wygłosił kazanie dla ludzi znajdujących się po obu jej stronach, w szczególności jednak dla tych wygnanych z miasta ze względu na chorobę. 

Tramwaje

Pierwsze tramwaje pojawiły się w Dundee w 1877. Początkowo były one ciągnięte przez konie, w 1885 wprowadzono tramwaje napędzane parą, a w 1900 linie zelektryfikowano. Szczyt rozwoju systemu tramwajowego miasto osiągnęło w 1937, gdy w Dundee istniało 79 linii tramwajowych (!). Tramwaje zlikwidowano w 1956r. ze względu na ich małą mobilność, zostały wyparte przez autobusy. Dziś jeden z takich starych tramwajów możecie zobaczyć w centrum miasta, a więcej w Muzeum Transportu w Dundee.

She Toon

Dundee nazywane jest miastem kobiet – she town (toon), a to ze względu na przemysł włókienniczy, w którym zatrudnione były głównie kobiety. To właśnie kobiety niejako zbudowały to miasto. Nic więc dziwnego, że z Dundee wywodzi się także wiele sufrażystek, reformatorek i kobiet walczących o swoje prawa.

Dla upamiętnienia tych rzesz kobiet, często niedocenianych i nieodpowiednio opłacanych za ich ciężką pracę, w centrum Lochee, dzielnicy Dundee, postawiono Pomnik – Jute Mill Workers.

Dundee co warto zobaczyć – mapa

Na poniższej mapie zaznaczyłam lokalizację wyżej opisanych atrakcji Dundee. Mam nadzieję, że będzie ona pomocna podczas eksploracji miasta.

Mam nadzieję, że nieco przybliżyłam Wam Dundee oraz pokazałam, że jest to zdecydowanie ciekawe miasto, które warto odwiedzić. Jestem pewna, że jeśli tu przyjedziecie, to nie będziecie się nudzić, a ilość ciekawych miejsc do zobaczenia i odwiedzenia pozytywnie Was zaskoczy. Dajcie znać, czy byliście w Dundee i czy Wam się podobało!