Martynosia
  • Edynburg
  • Szkocja
  • Podróże
    • Anglia
    • Belgia
    • Cypr
    • Dania
    • Francja
    • Grecja
    • Hiszpania
      • Wyspy Kanaryjskie
    • Islandia
    • Malta
    • Polska
    • Portugalia
      • Madera
    • Wyspy Zielonego Przylądka
  • Rower
  • Kulinaria
  • Dom
  • DIY
  • Inne
  • O mnie
  • Kontakt

Martynosia

  • Edynburg
  • Szkocja
  • Podróże
    • Anglia
    • Belgia
    • Cypr
    • Dania
    • Francja
    • Grecja
    • Hiszpania
      • Wyspy Kanaryjskie
    • Islandia
    • Malta
    • Polska
    • Portugalia
      • Madera
    • Wyspy Zielonego Przylądka
  • Rower
  • Kulinaria
  • Dom
  • DIY
  • Inne
PodróżePolska

Wielki Kanał Brdy i akwedukt Fojutowo

05/09/2019
akwedukt fojutowo

Kilka ostatnich tygodni spędziłam na działce w Borach Tucholskich. Korzystając z okazji postanowiłam pojeździć po okolicy i odwiedzić miejsca, w których byłam jako dziecko. W pierwszej kolejności wybrałam się nad Wielki Kanał Brdy i na akwedukt Fojutowo. Wiele się tam zmieniło przez ostatnie kilkanaście lat.

W pierwszej kolejności chciałabym przedstawić jeden z najbardziej istotnych elementów regionu, a mianowicie Wielki Kanał Brdy. Kanał Brdy jest co prawda sztucznym tworem stworzonym przez człowieka, ale w znacznym stopniu przyczynił się do rozwoju tego regionu w drugiej połowie XIX wieku. Obecnie stanowi zabytek architektury hydrotechnicznej i atrakcję rekreacyjno – turystyczną.

kanal brdy

Wielki Kanał Brdy

Wielki Kanał Brdy został wybudowany w połowie XIX wieku w celu nawadniania okolicznych łąk, spławiano nim także drewno karczowane z tutejszych lasów. Kanał ma długość 21 km, bierze swój początek przy zaporze w Mylofie, a kończy się pobliżu wsi Barłogi. Kanał jest szeroki na około 20 m, i nie głębszy niż 1,5 metra.

Wielki Kanał Brdy

Wybudowanie Wielkiego Kanału Brdy miało na celu nawodnienie Łąk Czerskich, które wcześniej dawały bardzo słabe plony. Siano było potrzebne jako pasza dla znacznej ilości krów i koni. Istotny był również fakt, że łąki znajdowały się o dzień drogi (jazdy konnej) od granicy z Rosją. Zapas dużej ilości siana w tym miejscu miał więc znaczenie strategiczne. Trzeba bowiem pamiętać, że w tamtych czasach to właśnie konie były główną siłą pociągową i podstawą kawalerii. Po wybudowaniu Kanału i odpowiednim nawodnieniu tych terenów, łąki stały się bardzo wydajne.

Dlaczego Prusacy wybudowali system kanałów?

Jedna z legend mówi, że Borowiacy (lokalna ludność Borów Tucholskich) pomogli Królowi Prus – Fryderykowi Wilhelmowi III w ucieczce po przegranej wojnie z Napoleonem. Ponoć miejscowość w której się schronił to Konigs Ort (Miejscowość Króla), obecnie Konigort. Kanał był wyrazem jego wdzięczności dla miejscowej ludności. Inna teoria głosi, że to księża wymogli tę inwestycję na władzach pruskich w obawie przed rozwiązłością i upadkiem obyczajów. Ogromna bieda i brak zajęć zmuszał mężczyzn do opuszczenia domów i wyjazdu za granicę w poszukiwaniu pracy. Zostawiali oni w domu żony i dzieci, sami często w nowym miejscu zamieszkiwania nawiązywali romanse, a po powrocie do rodzinnego domu okazywało się, że jest w nim więcej dzieci niż przed ich wyjazdem. Księża domagali się rozwoju jakiejś lokalnej działalności, gdzie miejscowi mogliby znaleźć zatrudnienie, aby nie musieli żyć z dala od rodzin. Bez względu na motywy, wybudowanie Kanału przyczyniło się do rozwoju tego regionu, a życie stało się łatwiejsze i dostatniejsze.

Jak działały łąki?

Łąki były cennym obszarem i zajmowały spore tereny, dlatego też konieczne było odpowiednie zarządzanie i dbanie o nie. W tym celu wyznaczono osoby sprawujące pieczę nad łąkami. Nawadnianiem łąk zajmował się Rezler (oblewacz), który był odpowiedzialny za prawidłowe nawodnienie łąk. Innym istotnym zawodem związanym z prowadzeniem gospodarki łąkowej był Łąkowy, który sprawował nadzór nad „dzielnicami” łąkowymi. Tych bardzo specyficznych zawodów uczono w Instytucie Kształcenia Mistrzów Łąkowych.

Gdy zbliżały się sianokosy przeprowadzano tzw. licytacje łąkowe. Łąki dzielono na działki i na każdej z nich koszono niewielkie poletko (2×2 metry) po czym ważono trawę z tej powierzchni, aby oszacować wydajność łąki. Następnie działki wystawiano na licytację, na którą zjeżdżali rolnicy z całego ówczesnego powiatu. Wylicytowaną łąkę kosili we własnym zakresie, po czym sprzedawali skoszone z niej siano.

Mylof / Zapora – początek Wielkiego Kanału Brdy

Jezioro Mylof (nazwa kaszubska) to najstarszy sztuczny zbiornik wodny w Polsce. Został utworzony w 1848 roku na rzece Brdzie w celu nawadniania Łąk Czerskich. Wody Brdy zostały spiętrzone na wysokość 12 metrów, kanał przepływał przez tereny łąk, a wody z niego stopniowo były rozprowadzane do coraz mniejszych kanałów i kanalików, które niosły wodę na łąki. Ostatecznie niewielka ilość wody, która została w Kanale po nawodnieniu łąk wpada z powrotem do Brdy w okolicy Zielonki, a energię spadającej wody wykorzystano do produkcji energii elektrycznej.

Obecnie to sztuczne jezioro spełnia funkcje energetyczne – znajduje się tu niewielka elektrownia wodna (800kW) oraz rekreacyjne, gdyż znajduje się na szlaku spływów kajakowych rzeką Brdą. W zaporze w Mylofie znajduje się unikatowy przepust schodowy i specjalna pochylnia do spławiania drewna.

Mylof - Zapora

Mylof słynie jednak przede wszystkim z hodowli pstrąga. Zakład Produkcji Pstrąga w Mylofie powstał w 1975 roku, była to wówczas firma państwowa wchodząca w skład Państwowego Gospodarstwa Rybnego. W latach 80-tych większość produkcji była przeznaczona na eksport. Na początku lat 90-tych hodowla przekształciła się w spółkę zoo, a obecnie jest to dobrze prosperująca firma. W pobliskiej restauracji można zjeść pyszną, świeżą rybę, a w sklepie firmowym kupić świeże i wędzone pstrągi, ale nie tylko bo także karpia, węgorza czy jesiotra. Ponadto można nabyć różnego rodzaju przetwory z tych ryb.

mylof hodowla pstrąga

Akwedukt w Fojutowie

Akwedukt Fojutowo powstał w 1848, gdy na szlaku Wielkiego Kanału Brdy stanęła przeszkoda w postaci niewielkiej rzeczki zwanej Czerską Strugą. Zdecydowano poprowadzić kanał swego rodzaju wiaduktem, który w wypadku cieków wodnych nazywany jest akweduktem. Akwedukt w Fojutowie był wzorowany na akweduktach starożytnych budowanych w czasach Imperium Rzymskiego. Akwedukt nad Czerską Strugą ma długość 75 metrów dzięki czemu jest największą tego typu budowlą w Polsce. Różnica poziomów wody między Strugą a Kanałem to około 10 metrów.

akwedukt Fojutowo

Akwedukt w Fojutowie jest najbardziej okazały, warto jednak pamiętać, że w okolicy znajdują się dwa mniejsze akwedukty na niewielkich ciekach wodnych – akwedukt Klocek i akwedukt Węgornia. Warto się do nich wybrać, położone są malowniczo pośród lasów, nie są jednak tak okazałe jak akwedukt w Fojutowie, są malutkie i nie można pod nimi przejść, można jedynie z góry zerknąć na płynącą w dole rzeczkę.

szlak trzech akweduktow

Fojutowo

Fojutowo to niewielka wioska w pobliżu akweduktu o tej samej nazwie. W ostatnich latach powstał tam kompleks basenów, hotel, restauracja, wypożyczalnia sprzętu wodnego (kajaki, rowery wodne). Jednym słowem miejsce zostało bardzo skomercjalizowane, nastawione na turystów i mocno przekształcone. Ceny w okolicznych budkach z jedzeniem, lodami i pamiątkami doskonale to oddają. Pamiętam, gdy odwiedziłam to miejsce jako nastolatka w połowie lat 90-tych, poza akweduktem nie było tam kompletnie nic. Do akweduktu z głównej drogi z Legbąda prowadziła piaszczysta, leśna droga. Gdy pytaliśmy miejscowych o „akwedukt”, ludzie nie mieli pojęcia o co chodzi, dopiero gdy pytaliśmy o „miejsce gdzie krzyżują się rzeki”, na twarzach pojawiało się zrozumienie i chętnie udzielali informacji.

Dziś dojazd do Fojutowa i akweduktu jest dobrze oznakowany, prowadzi do niego asfaltowa droga. Przy kompleksie basenów znajduje się duży parking, a drugi kawałeczek dalej przy restauracji. Ten parking to ostatnie miejsce, gdzie można zaparkować samochód, ponieważ dalej obowiązuje zakaz wjazdu. Do akweduktu można dojść wygodnym i szeroki deptakiem – 600 metrów od parkingu. Dla mniej mobilnych osób z parkingu na akwedukt jeździ mini pociąg (niestety nie znam ceny). Przy samym akwedukcie wybudowano jakiś czas temu tarasy widokowe i toalety, znajduje się tu także sklepik z pamiątkami, napojami, lodami itp. Po drugiej stronie Kanału, gdzie można przejść mostkiem nad Kanałem lub tunelem wzdłuż Czerskiej Strugi pod Kanałem, znajduje się wieża widokowa (cena za wejście 2zł).

Mały Kanał Brdy

Ten odcinek kanału to przedłużenie Wielkiego Kanału Brdy, bierze swój początek w jeziorze Duk, gdzie kończy się WKB we wsi Barłogi. Mały Kanał Brdy ma 9 km długości i 9 metrów szerokości. Wzdłuż kanału rosną lasy i łąki zwane bachmatami. W pobliżu znajduje się Suchy Kanał Brdy, czyli fragment kolejnego odcinka kanału, który nie został nigdy ukończony. Istniały plany połączenia tym kanałem Brdy i Wdy w okolicach Tlenia, jednak z jakiegoś powodu Prusacy zarzucili ten projekt. Możliwe, że z braku funduszy lub z rozpoczęcia budowy linii kolejowych.

Mały Kanał Brdy

Kanał Węgornia

Kanał Węgornia – nazwa kanału pochodzi najprawdopodobniej od „węgorni” – urządzeń kierujących wodę na łąki, ale będących także pułapką na ryby żyjące w kanałach.

kanał węgornia

System rozprowadzania wody Wielkiego i Małego Kanału Brdy jest unikalny w tej części Europy. System nawodnień odegrał niegdyś kluczową rolę w rozwoju gospodarczym tego regionu. Obecnie utracił swoją pierwotną rolę, zmienił funkcję i stanowi ważny i niezwykle popularny szlak wodny wykorzystywany do celów turystycznych.

Gorąco polecam odwiedzić akwedukt Fojutowo i przejechać się wzdłuż Bry i jej kanału, ponieważ są to przepiękne miejsca. Panuje tu cisza i spokój, może poza Fojutowem, które jak wspomniałam wyżej zrobiło się miejscem komercyjnym i tłocznym. Wystarczy jednak pojechać nieco dalej w górę lub dół Brdy czy kanału, aby móc spacerować czy jeździć rowerem po pustych leśnych drogach, słuchać szumu drzew i śpiewu ptaków.

Wielki Kanał Brdy i akwedukt Fojutowo was last modified: 22 września, 2019 by Martynosia
0 Komentarz
2
Facebook Twitter Google + Pinterest
Martynosia

Poprzedni wpis
Główne atrakcje Fuerteventury
Następny wpis
Kalwaria w Wielu

Może Cię zainteresować

10 rzeczy których nie powinnaś zakładać na podróż...

Pomajowkowo

Malta – informacje praktyczne

Wakacje All Inclusive – wady

Pamiątki z podróży

I po wakacjach

Wakacje All Inclusive – dlaczego je lubię

Wyspy Owcze – pierwsze wrażenia

Wakacje all inclusive – co zabrać i jak...

10 rzeczy, których nie powinno się robić na...

Zostaw komentarz Cancel Reply

Follow Me

Facebook

O mnie

O mnie

Rodowita Łodzianka od 15 lat mieszkająca w Edynburgu w Szkocji. Pracuje, gotuje, podróżuje, jeździ rowerem i robi zdjęcia. A wszystko to pragnie pokazać na blogu.

Bądźmy w kontakcie

Facebook Instagram Pinterest Email

Popularne Wpisy

  • Water of Leith Walkway

  • Jak wyhodować awokado

  • Haggis – narodowe szkockie danie

  • Kemping na dziko w Szkocji

INSTAGRAM

  • Dzis przypada #burnsnight czyli uroczystosc upamietniajaca urodziny tego wielkiego szkockiego poety. Tradycyjnie swietuje sie ja jedzac haggisa, pijac whisky i
  • Dzis po pracy, korzystajac z pieknej pogody, wybralam sie na mosty nad zatoka Forth. Fantastyczny spacer po #forthroadbridge w pieknym
  • Zobaczcie jaka piekna zima zawitala do Szkocji :) Jest snieznie i mrozno, wspaniala pogoda na spacery. #winter #winterwonderland #winterwalks #snow
  • Fantastyczna zime mamy w tym roku w Szkocji! Pieknie, snieznie, mroznie, slonecznie, czego chciec wiecej! Taka pogoda nastraja do dlugich
Luty 2021
P W Ś C P S N
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
« Sty    

Archiwa

Follow my blog with Bloglovin
zBLOGowani.pl

@2017 - PenciDesign. All Right Reserved. Designed and Developed by PenciDesign


Back To Top
Ta strona korzysta z ciasteczek aby świadczyć usługi na najwyższym poziomie. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie.Zgoda