Bo’ness to niewielkie miasteczko nad zatoką Forth położone 30 kilometrów na zachód od Edynburga. Pełna nazwa tego miasta to Borrowstounness jest rzadko używana. Na pierwszy rzut oka Bo’ness to nieciekawe miasteczko, jednak pozory mylą i muszę przyznać, że jest tu kilka ciekawych rzeczy do zobaczenia. Co zobaczyć w Bo’ness? Zapraszam na krótki spacer po Bo’ness i zapoznanie się z jego atrakcjami!
Co zobaczyć w Bo’ness – krótka historia
Historia Bo’ness sięga II w. n. e. kiedy to Rzymianie wybudowali w tym miejscu Mur Antonina – północną granicę Imperium Rzymskiego.
Miasto zaistniało w XVI wieku, gdy powstał tu port, który rozwinął się dzięki wydobyciu w okolicy węgla kamiennego. Węgiel był następnie przewożony statkami głównie do Holandii, ale także na zamek w Edynburgu. W XVII wieku port w Bo’ness był drugim co do wielkości portem w Szkocji, po porcie Leith, który obecnie jest dzielnicą Edynburga. Port w Bo’ness obsługiwał także pobliskie Linlithgow, a nawet Stirling.
W Bo’ness pozyskiwano również sól z wody morskiej, a kadzie w których krystalizowała sól były podgrzewane paleniskami w których palono wydobywanym w okolicy węglem.
Od XVIII wieku rozwinęło się tu hutnictwo w związku z odkryciem w pobliżu pokładów rudy żelaza. Przemysł metalurgiczny istnieje w Bo’ness do dziś. Z pewnością chodząc po szkockich miastach natknęliście się na włazy lub kratki do studzienek ściekowych z inskrypcją Bo’ness Iron Co Ltd 😉 W mieście istniał także przemysł ceramiczny i alkoholowy. W 1840 do Bo’ness doprowadzono linię kolejową, co dodatkowo przyczyniło się do rozwoju miasta. XX wiek przyniósł wiele zmian, które w większości przyczyniły się do upadku miasta. Zamknięto destylarnie, port oraz linię kolejową. Stocznia została przekształcona w zakład rozbiórki statków, który ostatecznie zamknięto w latach 70-tych XX wieku. Kopalnię węgla zamknięto w 1983. Jednocześnie przeprowadzono próby rewitalizacji miasta i dziś znajduje się tam kilka zakładów produkcyjnych, które zapewniają miejsca pracy mieszkańcom. Odnowienie linii kolejowej i utworzenie tu Muzeum Szkockich Kolei przyczyniło się do rozwoju turystyki w mieście.
Co robić w Bo’ness?
Odnaleźć ślady Rzymian w Szkocji
Rzymianie dotarli do Szkocji w II wieku naszej ery. Na północnych krańcach swego imperium wybudowali Wał Antonia, który chronił królestwo przed ludami północy. W Bo’ness znajduje się pomnik upamiętniający istnienie w tym miejscu Muru Antonina. Pamiątkowa tablica mieści się przy Victoria Park we wschodniej części miasta. Tu nie ma śladów po tej starożytnej konstrukcji, jej ślady zachowały się natomiast na terenie Kinneil Estate po zachodniej stronie miasta, które zdecydowanie polecam odwiedzić.
Poznać historię szkockiej kolei
Bo’ness & Kinneil Railway
Linię kolejową doprowadzono do Bo’ness w 1850 roku. Początkowo służyła ona tylko do przewozów towarowych. Istniały jednak żądania, aby otwarto na tej linii także połączenia pasażerskie, co uczyniono w 1856 roku. Linia funkcjonowała do 1983, gdy zamknięto kopalnię węgla. Jednak już w 1979 roku organizacja Scottish Railway Preservation Society upatrzyła sobie Bo’ness na miejsce swojej siedziby. Natomiast kilka lat później uruchomiono zabytkową linię kolejową.
Obecnie po odrestaurowanym odcinku (8km) tej linii kolejowej jeździ zabytkowy pociąg ciągnięty przez lokomotywę parową. Zdecydowanie warto odwiedzić to miejsce. Przespacerować się po stacji kolejowej Bo’ness z oryginalnym peronem i zabudowaniami. Popatrzeć na potężne parowozy. Tuż obok znajduje się także niewielka makieta kolejowa udostępniona do zwiedzania. Więcej informacji o tym co dzieje się w Bo’ness and Kinneil Railway znajdziecie na oficjalnej stronie.
Scottish Railway Museum
Po drugiej stronie torów, za stacją Bo’ness znajduje się niewielkie Muzeum Szkockich Kolei. Zdecydowanie warto odwiedzić to miejsce, aby zapoznać się z historią kolei w Szkocji i obejrzeć ciekawe eksponaty. Wstęp płatny 5F.
Odwiedzić muzeum samochodów
Motor Museum
Muzeum Samochodów w Bo’ness skupia się na pojazdach i gadżetach z różnych kultowych filmów. Można tu zobaczyć pojazdy z filmów o agencie 007, Delorean znany z filmu Powrót do Przyszłości, a także Ford Anglia z serii filmów o Harrym Potterze. Wstęp płatny 6,75F.
Pójść do najstarszego szkockiego kina
Hippodrom
Najstarsze kino w Szkocji znajduje się w Bo’ness. Zostało otwarte w 1912 roku. Po dłuższym czasie nieużytkowania, niedawno je odrestaurowano i pełni swą funkcję na nowo.
Przespacerować się po rozległej posiadłości Kinneil
Posiadłość ta znajduje się w tym miejscu od XIV wieku, gdy Robert the Bruce podarował tę ziemię przodkowi rodu Hamiltonów. Obecny budynek pochodzi z 1677 roku, jednak został wybudowany w miejscu wcześniejszej wieży mieszkalnej z XV-XVII wieku. Rezydencja znajduje się na terenie ogromnego parku otwartego dla zwiedzających. Wstęp wolny. Zwiedzanie Kinneil House odbywa się jedynie w określonych dniach z przewodnikiem. Na terenie parku znajduje się rezerwat przyrody, a także ślady Wału Antonina.
James Watt znany szkocki wynalazca pracował tu nad ulepszeniem silnika parowego, który mógł być wykorzystywany do wypompowywania wody z szybów kopalnianych. Ruina małego domku w którym pracował James Watt znajduje się tuż za Kinneil House
Oddać hołd poległym i podziwiać widoki
War Memorial – pomnik ku pamięci poległych żołnierzy
Pomnik upamiętniający żołnierzy poległych w I i II wojnie światowej. Pomnik znajduje się na wzgórzu nad miastem, dzięki czemu jest to wspaniały punkt widokowy na całą okolicę, a przede wszystkim na zatokę Forth.
Zobaczyć wyniosły Ratusz
Town Hall – Ratusz Miejski – z przyległym do niego parkiem (Glebe Park) oraz miejscem dla orkiestry (band stand). Ratusz w Bo’ness to niezwykle okazały budynek jak na tak niewielkie miasto. Ratusz powstał na początku XX, gdy miasto było w szczytowej formie gospodarczej. Park to przyjemne miejsce na spacer. Rozpościera się stąd ładny widok na miasto poniżej i na zatokę. Niestety piękne niegdyś miejsce dla orkiestry jest dziś w opłakanym stanie. Wielka szkoda, bo w czasach swojej świetności było urocze i stanowiło ciekawy element parku.
Wybrać się do biblioteki
Bo’ness Library – Biblioteka miejska zlokalizowana jest w odrestaurowanym budynku z XVIII wieku, w którym niegdyś znajdowała się tawerna.
Obejrzeć dawny dom kupca
Dymock’s Building
Jest to najstarszy budynek w Bo’ness, pochodzi z I połowy XVII wieku. Dom ten należał niegdyś do kupca. Budynek został odrestaurowany pod koniec XX wieku i obecnie znajdują się w nim mieszkania socjalne.
Wybrać się na spacer do parku
W Bo’ness znajduje się kilka parków miejskich. Największym z nich jest Douglas Park, który jednocześnie znajduje się w najwyższym punkcie miasta. Z parku rozciągają się szerokie widoki na zatokę Forth, jej drugą stronę po odległe wzgórza w rejonie Fife. Inne miejskie parki to Calder Park, Glebe Park przy Ratuszu, Victoria Park przy Harbour Road.
Obejrzeć ogromny gołębnik
Gołębnik – takich starych, murowanych gołębników jest w Szkocji bardzo dużo. Właściwie przy każdym zamku czy posiadłości znajdował się taki gołębnik, dzięki czemu mieszkańcy mieli pod dostatkiem mięsa. Gołębnik w Bo’ness jest dość nietypowy, bo czworokątny, a to dlatego że pierwotnie znajdował się tu silnik pompy, która odwadniała pobliską kopalnię. Na początku XIX wieku złoża węgla wyczerpały się, a maszynownię przekształcono w gołębnik. Gołębnik znajduje się w parku Wiktorii (Victoria Park). To w tym parku, przy samej ulicy (Harbour Road) znajduje się pomnik upamiętniający przebiegający tędy Wał Antonia.
Podziwiać nietypową architekturę
Bridgness Tower
Pozostałość po młynie wybudowanym w 1750. W latach 80-tych XX wieku został przekształcony na budynek mieszkalny.
Bo’ness – jak dojechać
Bo’ness leży 30 km na zachód od Edynburga i 10 km na wschód od Falkirk. Z Edynburga możecie dojechać autostradą M9 lub drogą A904.
W miasteczku nie ma problemu z parkowaniem. Przy wszystkich atrakcjach znajdują się parkingi, a ponadto w mieście jest wiele darmowych parkingów.
Co zobaczyć w Bo’ness – filmik
Co zobaczyć w Bo’ness – mapka
Mam nadzieję, że po przeczytaniu tego krótkiego przewodnika, nie będziecie mieć problemu z tym co zobaczyć w Bo’ness? Jak widzicie, jak na takie niepozorne i na pierwszy rzut oka nieciekawe miasteczko, Bo’ness ma wiele do zaoferowania. Znajduje się tu kilka ciekawych atrakcji i jest to sporo do zobaczenia. Jeżeli przyjedziecie do Bo’ness z zamiarem zwiedzania muzeów i przejechania się kolejką, to spokojnie może to być wycieczka na cały dzień.